New Media – miền trung gian giữa con người với xã hội

Có một cách thức thông thường khi bạn muốn tìm hiểu về một điều gì đó. Ví dụ như thuật ngữ New Media chẳng hạn, bạn sẽ bắt đầu lách cách bàn phím và gõ cụm từ đó trên trang tìm kiếm lớn nhất thế giới là google. Và bạn nhận thấy là có đến 7 tỷ 940 triệu kết quả. Và bạn còn kinh ngạc hơn khi có đến 20 tỷ kết quả nếu bạn tìm kiếm bằng ảnh. Phải so sánh với từ khóa “sexual” bạn mới thấy độ “nóng” của cụm từ New Media, chỉ có 864 triệu kết quả. Nếu so với từ khóa “eat” – ăn, thì cũngchỉ có 3 tỷ 120 triệu kết quả. Từ “sleep”- 2tỷ 30 triệu kết quả. Từ “health”- 16 tỷ 790 triệu. Điều này sẽ dẫn đến những kết luận khác nhau từ mỗi người. Có thể bạn sẽ cho rằng New Media thậm chí còn quan trọng hơn cả tình dục, ăn, ngủ và sức khỏe. Cũng có thể bạn sẽ đồng ý rằng, có cực kỳ nhiều sự hiếu kỳ liên quan đến thuật ngữ này. Và bạn cũng sẽ chắc chắn rằng, có rất nhiều người quan tâm và chia sẻ về thuật ngữ này.

Nhưng tất cả điều đó chỉ nói lên một điều, thực sự thuật ngữ New Media rất phức tạp.

Bạn sẽ không có một câu trả lời hoàn hảo cho câu hỏi: Khái niệm New Media là gì ?

Người ta đã cố gắng phân tích nó, nhưng càng đi sâu, càng thấy mức độ phức tạp trong nội hàm của thuật ngữ này.

Hầu hết các nhà nghiên cứu trên thế giới khi tiếp cận New Media đều cố gắng mô tả lại những gì biểu hiện rõ ràng nhất, điều đó dẫn đến việc chú trọng vào từng thành tố của New Media. Chẳng hạn, Andrew L. Shapiro (1999) cho rằng sự xuất hiện “công nghệ kỹ thuật số mới báo hiệu một sự thay đổi căn bản của những người điều khiển thông tin và các nguồn lực tiềm năng”[1] .

Một Giáo sư đáng kính và rất sành rượu whisky, GS W. Russell Neuman của Đại học Michigan (1991) cho rằng: “phương tiện truyền thông mới” có khả năng kỹ thuật để kéo các lực lượng kinh tế và xã hội theo hướng một hướng ngược lại. Neuman nói rằng, “chúng tôi đang chứng kiến sự phát triển của một mạng lưới kết nối phổ quát của video, âm thanh; và các văn bản điện tử sẽ làm mờ sự phân biệt giữa cá nhân và truyền thông đại chúng; giữa truyền thông công cộng và tư nhân.”[2]

Dr. Neda Saraçer và nghiên cứu sinh Gülflah Gönenli từ Yeditepe University, trong một nghiên cứu về “Hiệu quả của truyền thông mới đối với những bạn đọc trẻ của Thổ Nhĩ Kỳ” [3] đã bắt đầu bằng việc đưa ra một sự thừa nhận: “những gì chúng tôi đặt tên là “mới” và “phương tiện truyền thông mới” trở nên “cũ” đi rất nhanh chóng. Xác định phương tiện truyền thông mới trên cơ sở của việc sử dụng các công nghệ mới cho khoảng cách truyền thông là một quan điểm hẹp. Nhưng mặt khác, cố gắng định nghĩa nó như một quá trình chứ không phải một cấu trúc cũng sẽ một lần nữa không đầy đủ.”

New Media. Hay là truyền thông mới là”… một thuật ngữ rộng trong nghiên cứu truyền thông đã xuất hiện ở phần sau của thế kỷ 20. Thông thường, nó được hiểu là việc mở ra một khả năng truy cập nội dung theo yêu cầu bất cứ lúc nào, bất cứ nơi nào, trên bất kỳ thiết bị kỹ thuật số; cũng như cho phép người dùng tương tác các thông tin, tham gia sáng tạo, phân phối và xuất bản thông tin.

Thomas L. Friedman đã cung cấp cho chúng ta một sự đúc kết đáng ghi nhớ khi ông viết: “Ngày 8/9/1995 Kỷ nguyên kết nối mới: khi mạng (web) xuất hiện và Netscape bán cổ phiếu đợt đầu cho công chúng”[4]. Đây là một trong số 10 nhân tố “làm phẳng” thế giới theo cách nhìn của ông. Đây chính là cơ sở vật chất vô cùng quan trọng của truyền thông mới. Cùng với việc ra đời mạng máy tính toàn cầu, những ứng dụng trên nền tảng này đã mở ra những cơ hội liên kết và hợp tác cho tất cả mọi người.

Một ví dụ điển hình của ứng dụng truyền thông mới là Wikipedia, một bách khoa toàn thư trực tuyến, đó là sự kết hợp một môi trường Internet cung cấp khả năng truy cập văn bản kỹ thuật số, hình ảnh và video với các trang web liên kết. Nó cho phép người dùng sáng tạo, tham gia đóng góp, ý kiến phản hồi và hình thành một cộng đồng tham gia chia sẻ tài nguyên thông tin chung vì cộng đồng.

Hoặc Facebook là một ví dụ của mô hình “phương tiện truyền thông xã hội”, trong đó hầu hết người dùng tham gia chia sẻ tin tức, ảnh, các tập tin âm thanh, video và thậm chí những cảm xúc cá nhân. Trong báo cáo tài chính quý I/2012 vừa được công bố 23/4, Facebook cho biết số lượng 901 triệu thành viên ghé thăm Facebook mỗi tháng ít nhất 1 lần. Ngoài ra, Facebook đang sở hữu 526 triệu thành viên truy cập mỗi ngày, khoảng 488 triệu thành viên sử dụng Facebook thông qua thiết bị di động.[5]

Từ năm 2003 đến 2010 tôi có 3,000 cái tên trong danh bạ điện thoại. Nhưng chỉ trong 6 tháng dùng facebook, tôi đã có hơn 3,000 người trong danh mục friends list. Tôi không đề cập đến chất lượng của mối quan hệ thông qua các con số này, tôi chỉ muốn nói. Công nghệ và thói quen giao tiếp xã hội bằng công nghệ đó đã khiến cho việc tiếp cận, mở rộng các mối quan hệ trở nên nhanh chóng hơn bao giờ hết.

Tôi chưa bao giờ tưởng tượng được mình có thể tổ chức một sự kiện thời trang. Đơn giản bởi vì tôi không làm trong lĩnh vực này. Nhưng một ngày kia, thông qua một trong số 3,000 người bạn trên facebook, tôi được biết đến một người bạn khác. Cậu ấy 17 tuổi. Cậu ấy là một người đam mê thiết kế. Và cậu ấy có những người bạn trong lĩnh vực thời trang. Cậu ấy muốn được tổ chức một buổi trình diễn, nhưng không có địa điểm, không có phương tiện, thiết bị sân khấu, âm thanh, ánh sáng. Tôi thì có những thứ đó. Và chúng tôi đã cùng nhau tổ chức một show diễn thời trang.

Hầu hết các công nghệ được mô tả như là “phương tiện truyền thông mới” đều có định dạng kỹ thuật số, với đặc điểm là được thiết kế, nối mạng, nén, và tương tác. Một số ví dụ có thể là Internet, các trang web, máy tính đa phương tiện, trò chơi máy tính. Truyền thông mới, không bao gồm các chương trình truyền hình, phim truyện, tạp chí, sách, hoặc các ấn phẩm trên giấy – trừ khi chúng có chứa công nghệ cho phép tương tác kỹ thuật số “[6]. Phương tiện truyền thông mới đòi hỏi một sự giải thích phi tuyến tính, từ nhiều nguồn, và thường được định hướng xung quanh cùng một chủ đề trung tâm. Và tất cả các điều này có nghĩa là, một trong những đặc điểm chính của phương tiện truyền thông mới là nó được giải phóng khỏi những hạn chế tuyến tính của định dạng cũ như báo chí, sách, và tạp chí.

Ở một góc độ khác, thương mại điện tử cũng chính là những sản phẩm của truyền thông mới. Nó không chỉ là sử dụng thiết bị của hệ thống truyền thông mới, như là hệ thống máy tính nối mạng, các phần mềm chăm sóc khách hàng, các phần mềm bán hàng thân thiện cho phép khách hàng tương tác với nhân viên bán hàng…Mà nó còn giúp cho các doanh nghiệp tiếp cận khách hàng của mình một cách dễ dàng hơn. Trong cuốn sách “PR theo kiểu Mỹ”[7], Robert L.Dilenschneider đã nói: “Sự phát triển của công nghệ đã đem đến tin vui cho các tổ chức. Những người muốn truyền đạt thông tin- về cá nhân, chính trị hay thương mại- giờ đây có thể sử dụng những ứng dụng kỹ thuật số miễn phí hoặc giá rẻ, bảo mật cá nhân tốt và đem lại sự thích thú khi sử dụng. Điều này thậm chí có thể làm thay đổi cuộc đời của một con người”.

Trong một nghiên cứu có tên là “Hiệu quả của kỹ thuật số và truyền thông mới đối với việc mở rộng khách hàng trong lĩnh vực mua sắm đồ thể thao”[8] được đưa ra tại cuộc Hội nghị quốc tế về môi trường, y sinh học và Công nghệ sinh học tổ chức năm 2011 tại Singapore, nhóm tác giả của Allameh Tabatabaei University và Islamic Azad University đã thực hiện một cuộc khảo sát bao gồm 2.000 nhà tiếp thị trực tuyến trong tháng 12 năm 2007 về phương tiện thể hiện tốt nhất cho nỗ lực tiếp thị trực tuyến của họ. E-mail marketing được đưa ra. Có một số thống kê rất thú vị trong cuộc khảo sát này rằng nhiều người sẽ tìm thấy hữu ích.

 

• 80% các nhà tiếp thị được khảo sát cho biết họ có kế hoạch tăng sử dụng email tiếp thị của họ

trong năm 2008, và 55% số người được hỏi cho biết họ hy vọng hiệu quả đầu tư vào email marketing cao hơn so với bất kỳ kênh nào khác.

• Mỗi đô la chi tiêu cho email marketting sẽ giúp đạt $ 45,65 doanh số trong năm 2008, gấp hơn hai lần hiệu quả của phương tiện khác.

Tổ chức siêu liên kết là một trong những tính năng có ý nghĩa sâu rộng của phương tiện truyền thông. Nếu như so sánh với các phương tiện truyền thông “cũ”, chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy mức độ ảnh hưởng của các nội dung được xuất bản dưới các hình thức siêu liên kết. Một độc giả của trang blog có thể xem được các liên kết ngoài, đến các tài liệu tham khảo, đối chứng ngay trên cùng một màn hình. Đọc giả đó sẽ không phải chạy từ thư viện của Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn ở Thanh Xuân đến Thư viện Quốc gia cách đó 5 cây số để tìm một tài liệu đối chứng.

Chúng ta đặc biệt cần phải lưu ý rằng, truyền thông mới cũng sẽ cung cấp và công khai được những thông tin cá nhân, kể cả đôi khi bạn không muốn điều đó xảy ra. Công ty trực tuyến và các trang web có thể theo dõi các nội dung của các email cá nhân và thăm các trang web cá nhân của bạn để nhắm mục tiêu quảng cáo và đơn giản hơn là tìm hiểu về sở thích của người sử dụng để phục vụ các chiến dịch quảng cáo của họ.

Hãy nhớ lại xem trong vòng 2 ngày qua, điện thoại cầm tay của bạn đã bao nhiêu lần nhận được các “tin nhắn rác”. Tại sao các nhãn hiệu hàng hóa đó lại có số điện thoại của bạn ? Phải chăng bạn đã để lại các thông tin cá nhân khi đăng ký mua hàng trực tuyến hay khi đăng ký các trò chơi trên mạng. Cho dù các trang web này đều nói rằng họ đảm bảo thông tin cá nhân của bạn không bị tiết lộ, nhưng có ai dám chắc là họ nghiêm túc thực hiện điều đó.

Những lo ngại về bảo mật trong các phương tiện truyền thông mới là điều dễ hiểu. Có lẽ trong màn sương mù của việc chia sẻ thông tin và liên kết trên các trang web xã hội, các mạng lưới kinh doanh… thì việc giữ gìn bảo mật thông tin cá nhân là điều được người dùng lo ngại nhất. Vì vậy, nếu không muốn thì Đừng viết hoặc tiết lộ bất cứ điều gì mà bạn không muốn cả thế giới biết trên môi trường mạng!

Trong một cuốn sách của mình W. Russell Neuman đã chỉ ra rằng, truyền thông mới có mấy đặc tính căn bản như sau:

· Thay đổi ý nghĩa của khoảng cách địa lý

· Cho phép một sự gia tăng rất lớn trong khối lượng thông tin liên lạc.

· Cung cấp khả năng tăng tốc độ giao tiếp.

· Cung cấp cơ hội cho truyền thông tương tác.

· Cho phép các hình thức truyền thông mà trước đây riêng biệt để chồng lên nhau và kết nối.

Và nếu như bạn đã đọc cuốn “Micro trends- Những trào lưu mới trong xã hội Mỹ” của Mark J. Penn, cố vấn chiến dịch tranh cử của Hillary Clinton năm 2008, thì bạn chắc chắn sẽ đồng ý rằng, hàng loạt xu hướng nhỏ mà cuốn sách đã liệt kê, như: Những cặp vợ chồng sống xa nhau; Hôn nhân qua mạng; Cử tri thay đổi chính kiến; hay Khủng bố trình độ cao…đều xuất hiện cùng với sự hình thành của hệ thống truyền thông mới với những đặc tính như W. Russell Neuman đã chỉ ra.

Những vận động của truyền thông mới vẫn còn tiếp tục và tất nhiên sẽ có rất nhiều thay đổi mà chúng ta khó có thể đoán định. Con người có thể tận dụng hệ thống truyền thông mới để kiến tạo nên những điều tốt đẹp như chương trình “Cơm có thịt” khởi đầu từ ý tưởng của một cá nhân trên wordpress rồi lan tỏa mạnh mẽ trên mạng facebook, hay biến nó thành công cụ chiếm dụng vốn như trường hợp doanh nghiệp kinh doanh theo mạng MB24. Tất cả đều phụ thuộc vào ý muốn của chúng ta.

Cuối cùng, nếu xem xét nó dưới góc độ là một trung gian của các giao tiếp giữa con người với xã hội, với các hoạt động chính trị, hoạt động kinh tế hay hoạt động giáo dục,thì , truyền thông mới đang được tạo ra và biến đổi chính mỗi cá nhân theo cái cách mà đôi lúc chúng ta bắt buộc phải đi theo. Thật đáng sợ!

 

 

Tài liệu tham khảo:

[1,2,6] http://en.wikipedia.org/wiki/New_media [3] The effects of new media on young Turkish readers. Dr. Neda Saraçer, Resch.Assist. Gülflah Gönenli, Yeditepe University. [4] Thế giới phẳng, tr93, Thomas L. Friedman. [5] http://www.yeufacebook.com/2012/04/so-luong-nguoi-dung-tren-facebook.html [7] PR theo kiểu Mỹ , tr34, Robert L.Dilenschneider [8] Effective digital technologies and new media on increasing the size of

the sports audience. Mahdi Bigdely, Habib Honari, Keivan Mollanoroozi , Allameh Tabatabaei University, Islamic Azad University.[:]